در ساده‌ترین سطح این طراحی می‌توانید خانه را با انواع گل و گیاه آپارتمانی پر کنید. اما توجه به این نکته مهم است که “طراحی بیوفیلیک” چیزی فراتر از ایجاد فضای سبز در خانه است.
این ایده که انسان‌ها وابستگی ذاتی به طبیعت دارند به سال ۱۹۸۰ بر می‌گردد. اما طراحی فضا و مکان (که انسان با آن‌ها سر و کاردارد) بر اساس اصول طبیعی تازگی‌ها به اوج خود رسیده است. تمرکز این فرضیه بر آن است که فضای داخلی خانه‌ها باید شبیه فضای خارجی و شبیه طبیعت باشد.
” طراحی بیوفیلیک” (معماری سبز) را ” ادوارد ا. ویلسون ” اوایل سال ۱۹۸۰ مطرح کرد. او با توجه به این نکته که انسان پیوندی جدانشدنی با طبیعت دارد این واژه را بین عموم مردم رواج داد: ” از آنجایی که امروزه انسان‌ها ۹۰ درصد وقت خود را در خانه هستند، طبق تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۱ صورت گرفت این امر ضروری است که محیط داخل منزل با طبیعت بیرون از آن اشتراکاتی داشته باشد. ”
در ساده‌ترین سطح این طراحی می‌توانید خانه را با انواع گل و گیاه آپارتمانی پر کنید. اما توجه به این نکته مهم است که “طراحی بیوفیلیک” چیزی فراتر از ایجاد فضای سبز در خانه است. در واقع این طرح می‌گوید که چیدمان یک خانه از نظر زیباشناختی به گونه‌ای است که سلامت روحی و فیزیکی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علم راجع به این طراحی چه می‌گوید؟
تحقیقات نشان می‌دهد “طراحی بیوفیلیک” چه در قالب فضای سبز، چه در قالب تهویه و نور، برای سلامتی مفید است. یک تحقیق در سال ۲۰۱۹ نشان داد که کودکان دانمارکی که محیط خانه اشان شباهت زیادی با طبیعت داشت ۵۵ درصد کمتر از دیگر کودکان دچار مشکلات بهداشت روانی بودند.
در برخی پژوهش‌های دیگر هم به این نتیجه رسیدند که ایجاد یک فضای سبز در خانه استرس را کم می‌کند و تمرکز را افزایش می‌دهد. مطالعات همچنان نشان داد که زمانی که انسان در کنار گل و گیاه قرار می‌گیرد بهره وری او در کار و تحصیل و زندگی چندبرابر می‌شود. در نروژ تحقیقات ثابت کردند کسانی که از طراحی بیوفیلیک استفاده می‌کنند، چون تمرکزشان تقویت می‌شود از نظر تحصیلی نمرات بهتری کسب می‌کنند.
این ادعا با ” نظریه ترمیم توجه” اثبات می‌شود: ” شما ممکن است مدت زمان زیادی کار کنید یا درس بخوانید و این باعث خستگی ذهنی شما شود. اگر برای چند ثانیه به گلدان روی میز و یا گل روی پیشخوان خیره شوید توانایی تمرکز شما بازیابی می‌شود. ”
این امر باعث شده که شرکت‌های بزرگی مثل ” گوگل” به طراحی بیوفیلیک بپردازند و از آن به عنوان وسیله‌ای برای ساخت محیطی خلاق و شاد استفاده کنند.
امروزه مؤسساتی که گل و گیاه آپارتمانی پرورش می‌دهند علاوه بر فوایدی که گفته شد می‌گویند این گیاهان باعث تمیز شدن هوا هم می‌شوند. اما باید بگوییم که با توجه به پژوهش‌های انجام شده برای تمیز شدن هوا به ۱۰۰۰ گلدان در یک فضای ۱۰ *۱۰ نیاز داریم تا بتوانیم ادعا کنیم هوا هم تمیز می‌شود. گیاهان ممکن است شما رو شاد کنند، اما خیلی در تمیز شدن هوا تأثیری ندارند مگر در حجم بالا.
طراحان از این روش چگونه استفاده می‌کنند؟
در این طرح هیچ گونه الگویی وجود ندارد. یعنی شما می‌توانید حتی از الگوی بی نظمی هم استفاده کنید. درست مثل طبیعت، مثلا در یک باغ یا فضای یک پارک انواع و اقسام درختان با برگ‌های متفاوتی با ترکیب‌های زیبایی می‌بینید. شما هم می‌توانید در طراحی خانه از میز و صندلی چوبی استفاده کنید، اما شکل میز با صندلی‌ها فرق داشته باشد و یا حتی رنگشان.
گوگل در طراحی محیط کار خود از نورافکن‌های شیشه‌ای خاصی استفاده کرده که تابش آن مطابق با تابش نور خورشید در بیرون است. گیا‌های زیادی را به فضای اتاق‌ها اضافه و حتی از لوازم و تزئیناتی استفاده کرده که الگو‌های طبیعی تری داشته اند و ادعا می‌کند کارمندانش خلاق‌تر و کاراییشان بیشتر شده است.
یکی از تفاوت‌های بزرگی که بین محیط خانه و بیرون از آن وجود دارد این است که میزان تحریکات حسی در فضا‌های بسته بسیار کم است در صورتی که در طبیعت نقطه به نقطه احساس انسان فرق می‌کند. در طراحی بیوفیلیک سعی شده که به این نکته توجه شود وچیدمان فضا را به گونه‌ای انجام دهند که در هر گوشه از آن حسی متفاوت به انسان منتقل شود.
برخی شرکت‌ها این امکان را ندارند که از منابع طبیعی برای چیدمان محیط کار خود استفاده کنند، بنابراین از تکنولوژی کمک می‌گیرند و از صفحه نمایش‌های بزرگ که طبیعت را نشان می‌دهند استفاده می‌کنند.
آیا طراحی بیوفیلیک در صنایع دیگر تأثیر می‌گذارد؟
پاسخ این سؤال بدون هیچ شک و شبهه‌ای مثبت است. نفوذ این طرح در محیط‌های صنعتی به مراتب بیشتر از منازل و دفاتر کاری دیگر است.
به طور مثال مرکز انکولوژی در آناهایم کالیفرنیا باغی دارد که بیماران هنگام استراحت و پیاده روی روزانه به آنجا می‌روند. یا بیمارستانی در تورنتو به گونه‌ای ساخته شده که هر پنچره روبه روی یک فضای سبز باز می‌شود و یا مرکز درمان و کنترل سرطان که ساختمانی شبیه به درخت دارد و دلیل آن این است که مطالعات نشان داده طبیعت و فضای سبز در بهبود هرچه سریعتر بیماران بسیار مؤثر است.
با توجه به مطالبی که گفته شد در طراحی بیوفیلیک سعی بر آن است از آنچه طبیعت به ما داده استفاده کنیم تا در منزل و محیط کار حال و هوایی طبیعت گونه داشته باشیم. استفاده از چوب طبیعی برای کفپوش و میز و صندلی، پنجره‌هایی که فضا را با نور طبیعی روشن می‌کنند، و یا حتی استفاده از نوری که بر اساس فصل و ماه تنظیم می‌شود و… این‌ها راه کار‌هایی است برای استفاده از طرح بیوفیلیک.
